Omgevingsdienst in transitie

Omgevingsdienst in transitie

Gelet op de unieke functies van een omgevingsdienst en tegen de achtergrond van de veranderende rol van de overheid (omgevingswet) is het nodig de huidige structuur, cultuur en werkwijze te overdenken. Recent hebben we een omgevingsdienst geadviseerd en begeleid bij de doorontwikkeling van de organisatie. Organisch omschakelen naar een andere organisatie die toekomstbestendig is en van nog grotere meerwaarde voor de deelnemende gemeenten en provincie is.

De omgevingsdiensten zijn opgericht met als beoogde meerwaarde samenwerken, kwaliteit, toepassing van het gelijkheidsbeginsel en de functie van kenniscentrum voor de regio. Deze toegevoegde waarde kan ten volle worden waargemaakt door het voortdurend ontwikkelen en samen delen van expertise door de professionals. Dwars door de organisatie(grenzen) heen. Tijdens de oprichtingsfase is bij omgevingsdiensten veel aandacht uitgegaan naar processen harmoniseren, de bedrijfsvoering werkend krijgen en één organisatie worden. Daarmee het vertrouwen van de deelnemende gemeenten en provincies laten groeien. We merken dat de huidige manier van waaruit veel omgevingsdiensten zijn georganiseerd echter niet langer houdbaar en zeker niet duurzaam is in de toekomst, voor de volgende fase van ontwikkeling.

Omgevingswet als transitieopgave
De rol van overheden verandert in het leggen van meer verantwoordelijkheden bij burgers en bedrijven. Dit, tegen de achtergrond van de transitie van een verticaal georganiseerde naar een horizontale netwerk- en participatiesamenleving. Voor  omgevingsdiensten komt dit met name tot uitdrukking in de op 1 januari 2021 te verwachten inwerkingtreding van de omgevingswet. Hierin verschuift het initiatief van de overheid naar de samenleving, is een participatietraject vereist en wordt integraal denken en werken door de overheid met één wet voor de fysieke leefomgeving nagestreefd. In de essay "Omgevingswet als transitieopgave" van prof. dr. ir. Jan Rotmans wordt de transitie mooi samengevat met een van-naar tabel.

Aanvullende competenties en werkwijzen
Deze transitie vraagt van omgevingsdiensten in aanvulling op de kwaliteit en expertise die in huis is, meer omgevingsbewustzijn, ontwikkelingsgericht werken, loslaten, faciliteren, maatwerk leveren, initiëren, experimenteren, enthousiasmeren en verbinden. Om de balans tussen ondernemen en een veilige en gezonde leefomgeving te houden zijn competenties vereist als het kennen en afwegen van de belangen in de omgeving, het denken in mogelijkheden binnen de wettelijke kaders, integrale deskundige afwegingen maken met het doel voor ogen houdend. Maar ook het actief samenwerken met andere disciplines en partijen, zowel intern als extern: wat nodig is om het juiste advies en resultaat te behalen, het adviseren van onze opdrachtgevers en het hebben van een goede antenne vanuit een breed perspectief met een oog- en oorfunctie richting opdrachtgevers en andere samenwerkingspartners.

Patronen doorbreken
Het goede nieuws is dat de kwaliteitsgedrevenheid en passie van medewerkers in de omgevingsdiensten volop aanwezig is. Dit dient als een voortdurende bron van kracht en verbinding. Het vergroten van de toegevoegde waarde van de omgevingsdienst kan dan ook een wenkend perspectief zijn voor alle medewerkers. Het vraagt echter wel een bewuste aanpak om de verandering organisatiebreed tot en met het individu daadwerkelijk in beweging te krijgen. Het vraagt een veranderaanpak en begeleiding. Het gaat om "ongewoon doen", want als je doet wat je deed... De beoogde verandering heeft impact op iemands werkwijze. Ontstane (tot op heden succesvolle) patronen in de organisatie moeten doorbroken worden. Het hoeft niet meteen te leiden tot een grootscheeps allesomvattend veranderplan maar kan ook "klein en bewust" beginnen. Jan Rotmans noemt dit "organische draagvlakontwikkeling". En met respect voor de oude waarden, in verbinding blijven met elkaar.

Onze meerwaarde voor u
BuitenhekPlus adviseert veel overheidsorganisaties zoals gemeenten, veiligheidsregio's en omgevingsdiensten op het gebied van organisatie-inrichting en -ontwikkeling. We kennen de sectoren en problematiek te goed om een consultancy-blauwdruk op te leggen. Zeker op diepgaande veranderingen die te maken hebben met vertrouwen, leren en samenwerken. We zoomen in op de situatie van de organisatie en denken mee vanuit de veranderende context bij oplossingen in structuur, cultuur en werkwijze. Dit doen we vanuit de tijdelijke rol die de organisatie op dat moment verder helpt. We hebben daarbij gevoel voor (de verbinding tussen) alle belanghebbenden vanuit de organisatie. We brengen onze ervaringen bij andere organisaties in (zoals mogelijke valkuilen en succesfactoren) en onze expertise op bijvoorbeeld wendbare organisatiemodellen, gewenst leiderschap, vormen van zelforganiserende teams, functies en rollen.

Voor meer informatie of een vrijblijvend gesprek, neem gerust contact op met Bert Berghuis: 06 10724011 en berghuis@buitenhekplus.nl.  Hij neemt graag contact met u op om zijn ervaring en expertise te delen!