De verandering vloeit voort uit het programmaplan Nissewaard Leert!, waarin de ontwikkeling naar een flexibele en adaptieve organisatie is uitgesproken, waarin de klant centraal staat en waarin het leuk en veilig is om samen te werken. Zo'n organisatieverandering doe je niet zo maar, daar hoort een traject van leren en dus ook vallen en opstaan bij. Margo Stolk was als projectleider en hoofd P&O één van de interne drijvende krachten achter de verandering; zij is daarbij ondersteund door Han Hiemstra van BuitenhekPlus.

De fusie van 2015 is bewust niet aangegrepen om de organisatie anders vorm te geven en in te richten. Er is voor gekozen het kleinere Bernisse op een natuurlijke wijze onder te brengen in de organisatie van Spijkenisse. Wel is dus het cultuurtraject Nissewaard Leert! gestart. Veel te groot en ambitieus volgens sommigen, maar de directie geloofde er echt in. De doelstelling was: een goed antwoord kunnen geven op de snel veranderende samenleving. Een organisatie die meebeweegt en flexibel is. Van zorgen voor, naar zorgen dat de inwoner zijn eigen kracht aanspreekt. En daarbij zijn ook, soms nieuwe, gesprekspartners in beeld gekomen: ondernemers, bewoners-collectieven, zorg- en onderwijsinstellingen. Margo Stolk vertelt over de resultaten. “Van A naar B gaan op de B manier, is makkelijker gezegd dan gedaan. Nieuwe vormen van samenwerking en gezichtspunten hebben de nodige schuring gegeven. Maar we zijn erin geslaagd de veranderende manier van werken samen vorm te geven én ook te laten zien. In ons gemeentehuis zijn delen omgevormd tot samenwerkplekken. Van een vide waar je geen kip zag, naar een plek waar nu veel bedrijvigheid te zien is. En we zijn naar mensen toegegaan. Laten zien dat samenwerken ook leuk kan zijn. Alleen ga je sneller, samen komen je verder. De organisatie maakt stappen in de goede richting en af en toe gaat het ook nog mis”.

“De opdracht? De organisatie en het functiegebouw aanpassen aan de werkzaamheden die we doen, op zo'n manier dat wij én onze opdrachtgevers het begrijpen. We hebben gekozen voor BuitenhekPlus omdat we al gebruikmaakten van HR21 én vanwege de praktische benadering van Bert Berghuis. We hadden meteen een klik. Hij begreep de gevoeligheid van de situatie en is daar uiterst nauwkeurig en professioneel mee omgegaan. Het is een prettig mens, dat hoor ik ook van de OR en andere collega's.” Jan Lenssen is sinds september 2016 algemeen directeur van ODBN (Omgevingsdienst Brabant Noord) en schetst de situatie.

“De Omgevingsdienst Brabant Noord is in 2013 ontstaan. Een landelijke ontwikkeling, onder druk van de toenmalige minister. Daarvoor waren de werkzaamheden lokaal ondergebracht, bij gemeenten en provincie. Bij de start was er veel weerstand, het ongewenste kind werd geboren. Medewerkers van gemeenten en provincie moesten gedwongen overstappen naar ODBN. Er is toen gekeken naar hoe we de beschikbare mensen kunnen inpassen i.p.v. welk functiegebouw hebben we nodig om de organisatie optimaal te laten functioneren.”

“Dat ging natuurlijk wringen. Een reorganisatie in 2015 heeft het er niet veel duidelijker op gemaakt. Bij mijn aanstelling in 2016 heb ik aan zo'n tien mensen gevraagd of ze mij de organisatiestructuur uit konden leggen, aldus Jan Lenssen, algemeen directeur van ODBN. Slechts één collega kwam met een enigszins begrijpelijk verhaal. Nu is het voor iedereen duidelijk: voor ons én voor onze opdrachtgevers.” Jack Vos - voorzitter van de OR - onderschrijft dit. Ook hij is tevreden over de samenwerking met Bert en BuitenhekPlus.

“Het voelt goed, maar we hebben - anders dan bij de reorganisatie in 2015 - een aantal evaluatiemomenten ingebouwd. Voor de zekerheid, we hebben het tenslotte wel over onze mensen. Een aantal van hen heeft qua schaal een stap terug moeten doen, met behoud van salaris. Anderen hebben de kans om in de komende twee jaar naar hun nieuwe functie toe te groeien met bijbehorend salaris. Het waarom werd d.m.v. persoonlijke gesprekken toegelicht, mede daardoor worden de veranderingen breed gedragen en geaccepteerd. Ook in dat opzicht heeft Bert een belangrijke bijdrage geleverd.”

Daar steekt uiteraard meer achter. BuitenhekPlus is het afgelopen jaar betrokken geweest bij een intensief organisatie-ontwikkelproces binnen de gemeentelijke organisatie van Gulpen-Wittem, waarbij betrokkenheid van raad tot werkvloer was georganiseerd.

Een uitvoerige inventarisatie en analyse van taken en knelpunten, ontwikkelingen in en vraagstukken vanuit de samenleving in combinatie met politiek-bestuurlijke ambities zijn vertaald in voorstellen voor veranderingen in de ambtelijke organisatie. Er is voor een duidelijke koers gekozen. Er wordt fors geïnvesteerd in de eigen organisatie om de beweging naar de samenleving te kunnen maken. De dienstverlening zal meer aansluiten bij de behoefte vanuit samenleving en minder worden bepaald door de systeemwereld. De gemeente heeft uitgesproken letterlijk dichtbij haar inwoners te willen staan. Ook een aantal taken in het sociaal domein die in verschillende samenwerkingsvormen waren belegd wil de gemeente Gulpen-Wittem weer dichtbij organiseren. Tenslotte gaven benchmarkgegevens een formatieve onderbezetting aan.

Herkent u deze uitspraak? Als u gevlogen hebt naar verre of minder verre bestemmingen moet deze u bekend voor komen. Vanuit de cockpit wordt het cabinepersoneel gevraagd om positie in te nemen. Cockpit- en cabinepersoneel hebben elkaar nog niet eerder ontmoet, maar ze weten precies wat hun taken en verantwoordelijkheden zijn. Zonder eerder met elkaar gevlogen te hebben vertrouwen ze op elkaars professionaliteit. De omstandigheden - ander toestel of andere bestemming - zijn minder relevant.

Door Paul Wiegerinck

Lees hier het artikel PDF

Een interview met Frans Noort en Bianca Engelberts

Als we kennis op het gebied van functiewaardering en de bijbehorende techniek nodig hebben, of  verlegen zitten om snelle, intelligente handen kloppen we aan bij BuitenhekPlus. Na onze fusie in 2006 zochten we een systeem voor de opbouw van het functieboek en de waardering van de functies. Dat werd RATO, dus kwamen we bij BuitenhekPlus uit. Daar waren we zeer tevreden over. Dus was het logisch dat we ze in de jaren daarna om hulp vroegen bij organisatieplannen en notities, en uiteindelijk de invoering van HR21, vóór 1 januari 2013. Een pittige klus: pas eind september 2012 besloten we om tegelijkertijd met onze reorganisatie HR21 in te gaan voeren. In dat krappe en intensieve traject heeft BuitenhekPlus ons van begin tot eind geweldig begeleid.

Enkele hoofdrolspelers uit de per 1 januari 2017 ontstane ambtelijke fusies blikken in een rondetafelgesprek terug op het totstandkomingsproces van de beide fusies in Noord- en Zuid-Holland. Wat waren de redenen om ambtelijk samen te gaan? Wat zijn succesfactoren van het fusieproces en zijn er tips voor andere gemeenten die ambtelijk of bestuurlijk willen fuseren?

Door Bert Berghuis en Paul Wiegerinck

Lees hier het artikel PDF